سدّ ذَرایع چیست ؟

سدّ به ‌معنای «منع و جلوگیری» است؛ و ذرایع، جمع «ذریعه» به‌ معنای «وسیله» است.

سَدّ ذَرایع یعنی باید از هر عمل جایزی که موجب تحقّق عمل حرامی می‌شود، جلوگیری کرد.

مثال ‌اول:

«فروش‌ چاقو» عملی جایز است؛ ولی فروش آن به فردی که به‌ وسیلۀ آن، دیگری را به قتل می‌رساند، بر اساس قاعده سَدّ ذَرایع حرام است و باید از آن جلوگیری شود.
مثال ‌دوم:

فروش انگور عملی جایز است، ولی فروش آن به فردی که با آن شراب درست می‌کند، بر اساس قاعده سَدّ ذَرایع حرام است و باید از آن جلوگیری شود.
حُجّیت سَدّ ذَرایع

در حُجّیت و عدم حُجّیت سَدّ ذَرایع، بین شیعیان و اهل ‌سُنّت، اختلاف است.

۱ـ شیعیان، سَدّ ذرایع را حجّت نمی‌دانند.

۲ـ بسیاری از عُلمای اهل‌ سنّت، سَدّ ذَرایع را حجّت می‌دانند؛ و برخی آن ‌را حجّت نمی‌دانند.

مالک (رهبر فرقۀ مالکیه) سَدّ ذَرایع را در اکثر ابواب فقه قابل اجراء می‌داند.

معروف‌ است ‌که وى گفته است:

«یک‌ چهارم» تکالیف‌ شرعى، با «قاعدۀ سَدّ ذَرایع» استخراج مى‌شود.