● آنالیز مودال :
شناسایی خواص دینامیكی سازه میباشد.
● خواص دینامیكی :
فركانسهای طبیعی، شكل مودها و میرایی هرموداست
در ارتعاشات هر سیستم یك تركیب خطی از شكل مودهای آن است مانند سری فوریه كه هر تابعی را میتوان به صورت سری فوریه ( تركیبی از توابع سینوس و كسینوس ) نوشت.
مدل مودال یك سیستم، یك مدل ریاضی است كه میرائی، سختی و شكل مود سیستم را نشان میدهد. اگر برای سیستمی ماتریسهای جرم و سختی و دمپینگ ([C], [K], [M]) مشخص باشند مدل فضایی (Spatial Model) را داریم.
Spatial ModelModal Model Response Model ولی معمولاً این ماتریسها را نداریم. مخصوصاً به دست آوردن ماتریس میرایی سخت است رسیدن از مدل فضایی به مدل مودال آنالیز مودال تئوری است.
رسیدن از مدل پاسخ به مدل مودال همان Model Testingاست كه با تحریك یك درجه آزادی و گرفتن پاسخ در همان یا یك درجه آزادی دیگر انجام میشود مدل پاسخ به صورت جملات FRF (Frequency Response Function) است. اندازهگیری FRF مستلزم اندازهگیری همزمان تحریك و پاسخ است. اندازهگیری نیروی تحریك در خیلی از موارد غیر ممكن یا سخت است. در سازه هایی كه تحریكدر اثر نیروی داخلی، تحریك آلوستیك و …باشد FRFقابل اندازهگیری نیست.
تعداد پیكها نشان دهنده تعداد درجات آزادی سیستم است.
▪ در اندازهگیری دو محدودیت وجود دارد:
۱) تمام فركانسهای طبیعی را نمیتوان اندازه گرفت.
۲) به بعضی درجات آزادی دسترسی نداریم.
پس ماتریسهای ما معمولاً مربعی نیستند.
ماتریسهای مودال، قطری و سادهاند پس میتوان از مدل مودال در كنترل یك PLANT استفاده كرد.
● مراحل یك تست مودال :
۱) آماده سازی برای تست
۲) اندازهگیری مناسب
۳) تحلیل اطلاعات
● كاربردهای آنالیز مودال:
الف) عیب یابی
ب) مقایسه مدل ریاضی و نتایج تجربی به منظور اصلاح مدل
ج) اصلاح ساختاری (با داشتن مدل میتوان اصلاح را روی مدل انجام داد)
د) حساسیتیابیSensitivityAnalysis (بر عكس قبلی است یعنی مثلاً میخواهیم یك فركانس طبیعی سیستم را به تأخیر بیندازیم چه تغییراتی در مدل فیزیكی باید اعمال شود تا به خواسته خود برسیم.)
ذ) كاهش مدل ModelReduction
درجات آزادی را Master (اندازهگیری شده) وSlave (اندازهگیری نشده) تقسیم میكنیم و درجات آزادیSlave را در Masterمخفی میكنیم و درجات آزادی را كم میكنیم.
● تعریف (Operative Deflection Shape) ODS در آنالیز مودال:
(تغییر شكلهای حین كار یك سازه یا شكل مودهای در حال كار )
ODS كمیتی مربوط به شكل مود است. با استفاده ازODSاطلاعات بسیار مفیدی از دینامیك مطلق سازه یا قسمتی از آن به دست میآید. ODS به صورت پاسخ سازه در یك زمان یا فركانس خاص تعریف میشود.
تعریف معمولODS یعنی خیز یا تغییر شكل سازه در یك فركانس خاص میباشد.
▪ اندازهگیری ODS :
اندازهگیریODSممكن است جهت پاسخگویی به سئوالات زیر انجام گیرد.
۱) سازه یا ماشین چقدر حركت میكند؟
۲) بیشترین حركت كجا و در چه جهتی اتفاق میافتد؟
۳) حركت یك نقطه نسبت به سایر نقاط چگونه است؟
۴) آیا رزنانس تحریك میشود؟ شكل مود مربوطه چگونه است؟
۵) آیا در سازه نویز تولید شده است؟
۶) آیا كاهش نویز یا ارتعاش درست انجام شده است؟
▪ برای تحریك رزنانس دو شرط لازم است:
۱) نیروی تحریك باید در نقطهای كه روی گره مود قرار ندارد وارد شود.
۲) فركانس تحریك باید نزدیك فركانس رزنانس باشد.
در صورت برقراری این دو شرط و كم بودن رزنانس میرایی، دامنه پاسخ سازه یا ODS تقویت میشود.ODS صرفنظر از اینكه تحریك چیست قابل اندازهگیری است.
ODS شامل هر دو نوع ارتعاش اجباری و رزنانسی است یعنی مجموع حركت اجباری و رزنانسی سازه را در خود دارد. ارتعاش اجباری ممكن است در اثر نیروهای داخلی ایجاد شده، نامیزانیها، نیروهای خارجی یا تحریك محیط ایجاد شده باشد.
ارتعاش رزنانسی، شدت ارتعاش را آنقدر تقویت میكند كه از حد تحمل طراحی استاتیكی بالاتر میرود. ارتعاش رزنانسی یكی از دلایل مشكلات مربوط به ارتعاش سازه است.یك ODSرا میتوان از حركت اجباری در یك لحظه از زمان یا در یك فركانس خاص به دست آورد.
بطور كلیODS در هر نقطه از سازه با یك دامنه و فاز نمایش داده میشودODS را میتوان از یك دسته پاسخ حوزه زمان یا از یك دسته پاسخ محاسبه شده حوزه فركانس به دست آورد. همه پارامترهای تجربی مودال از ODSهای اندازهگیری شده به دست آمدهاند. گر چه همه شكل مودهای تجربی از ODSهای اندازهگیری شده به دست آمدهاند ولی شكل مود با ODSتفاوتهایی به شرح زیر دارد :
الف ) هر مود به فركانس طبیعی خاصی اختصاص دارد در حالی كه ODS را میتوان برای هر فركانس تعریف كرد.
ب ) مود را فقط برای سازههای پایا و خطی تعریف میكنند در حالی كه ODSرا میتوان هم برای سازههای غیر پایا و غیر خطی تعریف كرد.
ج ) مود برای مشخص كردن ارتعاش رزنانسی بكار میرود در صورتیكه ODS را میتوان هم برای ارتعاش رزنانسی و هم غیر رزنانسی بكار برد.
د) مود بستگی به نیرو یا بار ندارد، در واقع مود جزء خواص ذاتی سازه است در صورتیكه ODS بستگی به بار دارد و با عوض شدن بار تغییر میكند.
ذ) مودها وقتی تغییر میكنند كه خواص ماده یا شرایط مرزی عوض شوند در صورتیكه ODS وقتی تغییر میكند كه مود یا بار عوض شود.
ر) شكل مود مقدار یكتایی ندارد در صورتیكه ODS مقدار یكتا دارد.
ز) مود پاسخگوی این سؤال است كه حركت نسبی یك درجه آزادی نسبت به دیگری چگونه است ؟ ODS پاسخگوی این سؤال است كه حركت واقعی یك درجه آزادی نسبت به دیگری چیست؟
استفاده از ODS در برخی صنایع رایج است به عنوان مثال:
PAI و YOUNG در سال ۲۰۰۱ با استفاده از ODS به دست آمده از LaserScanningتركیكتیر را بررسی كردند و نیز در سال ۲۰۰۳ Sundaresanو همكارانش برای عیب یابی یك بال هواپیما از ODS استفاده كردند.
Check Also
شن چیست؟ — انواع، کاربردها، ویژگی ها و آزمایش سنگدانه درشت
شن یا سنگدانه درشت، مجموعه ذرات نسبتا بزرگ حاصل از هوازدگی یا خردایش سنگ است …