اولین سؤالی که برای افراد تازهکار مطرح میشود، این است که دقیقاً با استخراج بیت کوین چه عملی انجام میشود که سودآوری دارد.
اگر بخواهم خیلی سریع و ساده توضیح بدهم، میتوان استخراج بیت کوین را این طور تعریف کرد:
بیت کوین یک ارز و شبکه غیرمتمرکز است و وابسته به هیچ کشور، نهاد یا شرکت خاصی نیست. غیرمتمرکز بودن بیت کوین یعنی اینکه هیچکس مالک شبکه بیت کوین نیست و هیچکس بهتنهایی نمیتواند آن را کنترل کند. بنابراین هرکس در هر جای دنیا با وصلشدن به شبکه بیت کوین میتواند جزئی از آن باشد.
حالا که بیت کوین یک شبکه غیرمتمرکز است، پس وقتی برای کسی بیت کوین ارسال میکنید چه کسی از تراکنش شما پشتیبانی میکند تا انتقال انجام شود؟ چه کسی تراکنشهای بیت کوین را تأیید میکند یا امنیت آن را حفظ میکند؟ درست حدس زدید: داوطلبانی بهنام «استخراجکننده» یا همان «ماینر».
البته استخراجکنندگان این کار را محض رضای خدا انجام نمیدهند. در حقیقت آنها دستگاهها و سختافزارهای خود را در اختیار شبکه بیت کوین قرار میدهند و شبکه بیت کوین در ازای حفظ امنیت شبکه به آنها پاداش میدهد. این پاداش همان بیت کوین تولیدشده از فرایند استخراج است.
در حقیقت افراد ماینر با سختافزارهای خود کمک میکنند شبکه بیت کوین امن بماند و تراکنشهای این شبکه به مقصد برسد؛ تقریباً مانند همان کاری که کامپیوترها یا سرورهای بانک انجام میدهند تا تراکنش بانکی شما تأیید شود.
نام علمی ماینینگ «اثبات کار» (Proof Of Work) است. طی عملیات ماینینگ، ماینرها باید در یک فرایند پیچیده بر سر حل معادلات ریاضی با یکدیگر مسابقه بدهند. به محض اینکه یک ماینر به جواب برسد، بیت کوین تولید میشود و بهعنوان پاداش به ماینر برنده تعلق میگیرد.
در حقیقت شبکه بیت کوین از ماینرها میخواهد با اختصاص قدرت پردازش خود برای حل مسائل ریاضی که نیازمند مصرف برق است اثبات کنند به شبکه وفادار هستند. با کمک این فرایند، اگر فردی بخواهد به شبکه حمله کند، مجبور است قدرت پردازشی بیشتر از سایر ماینرهای بیت کوین داشته باشد.
برای حفظ ثبات شبکه و اینکه همه واحدهای بیت کوین خیلی سریع استخراج نشود، در بیت کوین معیاری به نام «سختی استخراج» هم وجود دارد. بلاکهای بلاک چینِ بیت کوین (بستههای حاوی تراکنشها) هر ده دقیقه یکبار تولید میشوند. اگر قدرت پردازش ماینرهای بیت کوین خیلی زیاد شود، ممکن است ماینرها بتوانند زودتر از ده دقیقه بلاک را تولید و بیت کوین استخراج کنند. چنین موضوعی موجب استخراج سریع همه واحدهای بیت کوین میشود.
با کمک سازوکار سختی (Difficulty)، زمانی که قدرت پردازش ماینرها به حدی باشد که زمان رسیدن به پاسخ معادله ریاضی کاهش پیدا کند، سختی استخراج افزایش مییابد تا رسیدن به جواب روی همان ده دقیقه بماند. از سوی دیگر، اگر قدرت پردازش ماینرها کاهش یابد، به این معنا که ممکن است زمان ساخت بلاک به بالای ده دقیقه برسد، سختی کاهش مییابد تا دوباره به همان ده دقیقه برسیم.
همان طور که احتمالاً میدانید، تعداد کل بیت کوینهایی که استخراج میشوند، محدود به ۲۱ میلیون واحد است و پس از آن دیگر بیت کوینی تولید نخواهد شد.
هر چهار سال یکبار (هر ۲۰۰,۰۰۰ بلاک) طی رویدادی به نام «هاوینگ» (Halving)، سرعت تولید بیت کوینهای جدید به شکل ناگهانی نصف میشود. این سازوکار باعث میشود که کمیابیِ بیت کوین افزایش یابد.
در حال حاضر، هر ده دقیقه ۶.۲۵ بیت کوین تولید میشود که پس از هاوینگ بعدی در مه ۲۰۲۴ (خرداد ۱۴۰۲) به ۳.۱۲۵ کاهش مییابد.
تجهیزات مورد نیاز برای استخراج
مانند هر کار صنعتی دیگری، در کار استخراج بیت کوین هم نیاز است شرایط و تجهیزات لازم فراهم شود. نوع و تعداد تجهیزات ماینینگ نسبت به بزرگی یا کوچکی فعالیت میتواند متفاوت باشد. مثلاً بدیهی است که تجهیزات موردنیاز برای یک فارم (مزرعه) بزرگ با تجهیزات موردنیاز برای یک فارم کوچک، متفاوت است؛ اما طبق یک قاعده کلی، برای انجام ماینینگ بیت کوین قطعاً به موارد زیر نیاز دارید:
- دستگاه استخراج مخصوص یا همان ایسیک (ASIC)
- کیف پول بیت کوین
- اینترنت ثابت (ADSL یا TD-LTE)
- برق، کابل و تجهیزات برقی مناسب
- تجهیزات تهویه (فن)
دستگاههای استخراج بیت کوین مانند گوشیهای موبایل در برندها، طرحها و مدلهای مختلف عرضه میشوند. هر دستگاه از جنبههای زیر ممکن است با دستگاه دیگر متفاوت باشد:
- برند و مدل: شرکت سازنده دستگاه و مدل آن. مثال: Bitmain Antminer S۹.
- قدرت پردازش: قدرت پردازش دستگاه استخراج که بر حسب تراهش بر ثانیه (TH/S) نمایش میدهند. مثال: 14TH/S – یعنی این دستگاه ۱۴ تراهش قدرت دارد.
- مصرف برق: میزان برق مصرفی دستگاه برحسب وات. مثال: 1400W.
برندهای تولیدکننده دستگاه استخراج از نظر اعتبار و محبوبیت متفاوت هستند. در حال حاضر پنج تولیدکننده برتر دستگاه ماینر به ترتیب عبارتاند از:
- بیت مین (Bitmain) – تولیدکننده دستگاههای انتماینر (Antminer)
- میکرو بیتی (MicroBT) – تولیدکننده دستگاههای واتسماینر (Whatsminer)
- کنان (Cannan) – تولیدکننده دستگاههای آوالون (Avalon)
- اینوسیلیکون (Innosilicon) – تولیدکننده دستگاههای ترمیناتور (Terminator)
- ایبنگ (Ebang) – تولیدکننده دستگاههای ایبیت (Ebit)
پس از تهیه دستگاه و انتخاب کیف پول بیت کوین، به مهمترین قسمت آموزش یعنی پیوستن به استخر استخراج و شروع کار میرسیم. با توجه به بزرگشدن سریع صنعت ماینینگ، برای استخراج سودآور بیت کوین یا هر ارز دیگری احتمالاً باید به یک استخر استخراج (Mining Pool) بپیوندید.
استخر استخراج یک محل مجازی (فرض کنید یک وبسایت) است که استخراجکنندگان در آن قدرت پردازش خود را با هم جمع میکنند و همه برای استخراج یک بلاک تلاش میکنند. در این روش، هر استخراجکننده بر اساس توان پردازشی خود سود میبرد.
میتوان این طور گفت که ماینرهای سراسر دنیا قدرت پردازش سختافزارهای خود را در اختیار یک استخر استخراج قرار میدهند و استخر استخراج به نمایندگی از همه ماینرها در پیداکردن معادله بلاکها با دیگر استخرها رقابت میکند.
مشهورترین استخرهای استخراج بیت کوین و سهم هر یک از قدرت پردازش شبکه بیت کوین را در تصویر زیر مشاهده میکنید: